Communicatie? Natuurlijk!

-->

Je ontkomt er niet aan: communiceren. Zelfs als je je aan je omgeving wilt onttrekken door stil in een hoekje te gaan zitten, je geeft toch een signaal af.

Maar als je het dan toch moet doen, waarom zou je het dan niet goed doen?

Een stap terug: wat wil je uitstralen? Wat wil je communiceren? Authenticiteit is tegenwoordig het toverwoord.

Hoe word je authentiek?

OK, aan de slag dan maar. Wat is eigenlijk mijn zelfbeeld? Ik ken mezelf al mijn hele leven, dus ik weet precies wat ik ben. Ik weet wat ik kan, hoe ik er uitzie, hoe ik reageer in situaties, ik ken mijn normen en waarden… en mensen reageren altijd op dezelfde manier op mij, dus dat zit wel goed, heel stabiel allemaal. Afijn, stel jezelf een paar kritische vragen en je weet dat ook jouw zelfbeeld niet vrij is van vooroordelen. “ik ben echt zo iemand die…”, “ik zeg altijd maar….”, “bij mij moet je niet…”. U kent  de verschijningsvormen vast wel. Die vooroordelen neem je mee in je gedrag, het wordt een onderdeel van je dagelijkse repertoire, je weet niet beter meer. En daarmee wordt een onderdeel van je zelfbeeld. En dat neem je allemaal mee in je communicatie, je uitstraling. En je gaat oprecht geloven dat het allemaal authentiek is.

En dan heb je het alleen nog maar over authenticiteit op individueel niveau. Al lastig. Wat te denken van het zelfbeeld van een bedrijf? Je zult maar multinational zijn. Ga dan maar eens authentiek zitten wezen.

Er zijn bedrijven, ook grote bedrijven, die een zelfbeeld hebben dat prima aanvoelt. Vind ik dan. Ze weten waarvoor zij op aarde zijn, wat hun kracht is, wat hun zwaktes zijn en waarom ze iets willen. Apple, Albert Heijn, Hema, H&M, Bol.com, om er een paar te noemen. Door dit lekker zittende zelfbeeld zijn ze in staat om hun communicatie zo in te richten dat zelfbeeld en uitstraling in essentie overeenstemmen. Ze weten hoe ze het reclamebureau moet briefen. Uiteraard worden dingen wel eens wat mooier voorgespiegeld dan ze zijn. Maar als je weet dat je kracht ligt op het gebied van ‘operational excellence’ (datgene wat je doet zo goed mogelijk doen), dan zorg je ervoor dat je niet primair wordt beoordeeld op ‘customer intimacy’ (dicht tegen je klant aan zitten) of ‘product leadership’(iets bieden wat een ander niet kan).  Dat laat je je klanten weten. Want die zijn niet gek.

Maar wat nou als een bedrijf een zelfbeeld heeft dat niet ‘natuurlijk’ aanvoelt? Een telefoon- of treinvervoersbedrijf dat hoog van de toren blaast over z’n service, maar ondertussen zichzelf doorlopend in allerlei consumentenprogramma’s moet verdedigen? Of een mobieltjesfabrikant die zichzelf als innovatiepionier ziet, maar zodra er iets echt nieuws komt, pak’m beet een smartphone, nog steeds in het bakkelieten tijdperk blijkt te bivakkeren? Zo gaat je hele communicatiebudget op aan puinruimen, omdat je de publieke opinie af wil dwingen, wil forceren.

Dan zijn er 2 conclusies mogelijk:

1.     Of het bedrijf moet als de wiedeweerga zijn zelfbeeld aanpassen, en de daarbij passende communicatie ergo uitstraling.

2.     Het bedrijf heeft zijn bestaansrecht reeds verloren en mag blij zijn als het nog wordt overgenomen door een concurrent.

Het niet in acht nemen van conclusie 1 leidt, zodra de zakken met geld echt leeg zijn, onvermijdelijk tot conclusie 2.

Ik gebruikte al even het woord ‘natuurlijk’. Want hoe werkt dit in de natuur?

Simpel: niet. Er bestaat niet zoiets als een gazelle die denkt dat ie een leeuw is en zich ook zo voordoet. Of een haai die doet alsof ie een rots beklimt. Laat staan dat hij er zelf in gelooft dat ie dat kan en daarom al zijn zwem- en jachttalenten maar laat voor wat ze zijn.

Voelt dit natuurlijk aan?

Het creëren van valse zelfbeelden is dus exclusief voorbehouden aan het meest ontwikkelde organisme op deze planeet: de Homo Sapiens.

Zijn we evolutionair iets te ver doorgeschoten? Nee, dat denk ik niet. Maar we zijn wel een beetje vergeten waar we vandaan komen. En wat we zijn. De ratio stelt ons in staat om allemaal prachtige dingen te bedenken en geeft ons daarmee een onoverbrugbare voorsprong op alle andere levende wezens. Maar zij stelt ons ook in staat om onszelf allerlei goede en slechte eigenschappen toe te dichten, waarbij het gevoel, het natuurlijke instinct, overruled wordt. En als je er eenmaal zelf in gelooft dat jij een echte salestijger bent, dan heb je een ander zo overtuigd. Maar voor hoe lang?

Wil communicatie op de lange termijn werken dan zal eerst het zelfbeeld moeten kloppen. Dat is een kritisch onderzoek waard, en het gevoel, je instinct, je natuur zouden daarbij niet  ondergeschikt moeten zijn aan de ratio. Dat geldt ook voor bedrijven. Want echt, al overtuigt hij iedereen ervan dat hij het kan: die haai gaat die rots niet beklimmen.